یکی از ابزارهای مورد استفاده در مهندسی صنایع، متد کایزن می باشد.کایزن، لغتی ژاپنی است که به معنی بهبود مستمرمی باشد. طرز تفکر مدیران در کشورهای غربی، برای تغییرعمده و نوآوری در فناوری به صورتی بود که آنها، در‌کوتاه ترین زمان،به آخرین مفاهیم مدیریت و روش تولید دست یافتند.اساس وپایه ی فعالیت های مدیران ارشد و میانی در ژاپن، مثل کنترل کیفیتی که در سطح سازمان صورت می گیرد،مدیریت کیفیت فراگیر یا TQM،حلقه های کنترل کیفیت و…در کایزن خلاصه میشود.
مفهوم کایزن تمامی فعالیت‌های ذیل را پوشش می‌دهد:
تمرکز بر مشتری، کنترل کیفیت جامع،علوم و تکنولوژی به روز ومدرن،هسته‌های کنترل کیفی،سیستم انتقادات و پیشنهادات،نظم ومقررات محیط،سیستم جامع بهبود کیفیت،تولید بی‌نقص،تعمیرات بهره‌وری،کانبان،تولید به موقع یا JIT ،بهبود بهره‌وری و…
پیام استراتژی کایزن : حتی یک روز را هم نباید، بدون ایجاد بهبود در یکی از بخش‌های سازمان ، هر چند جزئی، گذراند.
کایزن،در اصل بیان کننده‌ی بهبودهای جزئی می‌باشد که در نتیجه ی تلاش های هدایت گرانه،ایجاد می‌شوند.امّا نوآوری، بهبودهای چشم گیر و خارق العاده را شامل میشود، که منجربه سرمایه گذاری کلان می‌گردند. کایزن بر تلاش فردی، آموزش، ارتباطات ، باورها ، نیروی کاری ،انضباط فردی ، عقل سلیم و بهبود های کم‌هزینه تأکید می کند.
مراحل انجام کایزن:
۱- ناحیه نمونه را انتخاب کنید.
۲- گروه بهبود ( تیم کایزن ) را ایجاد و سازمان‌دهی کنید .
۳- داده های آماری مورد نیاز را در ناحیه نمونه با کمک اعضای گروه، گرد آوری کنید.
۴- اعضای شرکت کننده را در کارگاه آموزشی با مفاهیم و ابزارهای بهبود، آشنا کنید.
۵- نظام آراستگی ( ۵ ت ) را آغاز کنید.
۶- مودا ( اتلاف ) ها را شناسایی و فهرستی از آنها تهیه کنید.
۷- تحلیل علل رویداد اتلاف را در ناحیه نمونه انجام دهید و راه حل‌هایی را، با استفاده از کار گروهی بیابید.
۸- راه حل‌هایی را که عملی‌تر هستند، انتخاب کنید.
۹- هر نوع تغییر فیزیکی، در آرایش ناحیه نمونه را بدون فوت وقت، انجام دهید.
۱۰- بهبود انجام گرفته را به صورت استاندارد دربیاورید.
۱۱- موفقیت حاصل شده را به اطلاع سایر همکارانتان برسانید.
۱۲- نتایج به دست آمده را ارزیابی کنید،تا در مراحل بعدی مورد استفاده قرار بگیرند .
۱۳- به سراغ مشکل بعدی بروید.
برخی از اصول مدیریت در کایزن
• نگویید چرا این‌کار انجام نمی شود. فکر کنید چگونه می توانید آن را انجام دهید.
• درخصوص مشکل به وجودآمده نگرانی به خود راه ندهید.هم‌اکنون برای رفع آن اقدام نمایید.
• از وضعیت موجود راضی نباشید؛باور داشته باشید که همیشه،راه بهتری هم وجود دارد.
• برای تحقق هدف،به دنبال کمال مطلوب نگردید.اگر۶۰%به تحقق هدف اطمینان دارید، دست به‌کار شوید.
• همیشه برای حل مشکل از داده و اطلاعات کمّی و به روز استفاده کنید.
• برای حل مشکل ،بلافاصله به دنبال هزینه کردن نباشید. بلکه از خرد خود استفاده کنید. اگر عقلتان به جایی نمی‌رسد، آن را در همکارانتان بجویید و از خرد جمعی استفاده کنید.
• هیچگاه، جزئیات و نکات ریز مسئله را فراموش نکنید. ریشه بسیاری از مشکلات در نکات ریز است.
• مدیریت دیداری و انتقال اطلاعات، بهترین ابزار برای حل مسئله به صورت گروهی است.
• ارتباط یک طرفه دستوری از بالا به پایین،مشکلات سازمان را پیچیده تر میکند. مدیریت ارشد،باید با لایه های پایین تر سازمان،ارتباط دو جانبه داشته باشد.
• تنها فعالیت‌هایی را انجام دهید که برای سازمان شما ارزش افزوده ایجاد می‌کنند.
نظرات